Δάνεια που χρηματοδότησαν χιλιάδες έργα σε όλες τις περιφέρειες της Ελλάδας αναδεικνύουν την αξία της συνεργασίας μεταξύ εθνικών αρχών και οργανισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ).

Στο Υπουργείο Οικονομίας της Ελλάδος, η κα Στέλλα Αλεξοπούλου βοηθά στην επιλογή έργων που λαμβάνουν επιχορηγήσεις και δάνεια από την ΕΕ. Ένα τέτοιο έργο ήταν, παραδείγματος χάριν, η παροχή φορητών υπολογιστών σε μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στο σύνολο των 13 περιφερειών της Ελλάδας. Όπως δηλώνει η κα Αλεξοπούλου, «στην Ελλάδα είναι ακόμη σπάνιο να υπάρχει ένας φορητός υπολογιστής ανά μαθητή». Κατά την επίσκεψή της σε ένα από τα τυχερά σχολεία, ένα Γυμνάσιο στην Κοζάνη, το οποίο έλαβε χρηματοδότηση για την ενίσχυση των ψηφιακών υποδομών του, διαπίστωσε ότι «οι μαθητές και ο καθηγητής είναι κατενθουσιασμένοι που δουλεύουν μαζί στις νέες εφαρμογές».

Αυτό το έργο παροχής φορητών υπολογιστών καθώς και διάφορα άλλα έργα χρηματοδοτήθηκαν από ένα πολυτομεακό δάνειο-πλαίσιο ύψους 2 δισ. ευρώ, το οποίο υπογράφηκε το 2010. Πρόκειται για το μεγαλύτερο δάνειο αυτού του τύπου που έχει χορηγήσει η ΕΤΕπ στην Ελλάδα. Λίγα χρόνια αργότερα η ΕΤΕπ υπέγραψε ένα ακόμη δάνειο, ύψους 50 εκατ. ευρώ, για να στηρίξει περισσότερα έργα μικρής κλίμακας σε ολόκληρη τη χώρα, και στη συνέχεια χορήγησε άλλο 1 δισ. ευρώ το 2015. Η τράπεζα της ΕΕ και η ελληνική κυβέρνηση σχεδιάζουν επί του παρόντος ένα νέο δάνειο, της τάξεως των 700 εκατ. ευρώ.

Οι χρηματοδοτήσεις αυτές της ΕΤΕπ έχουν τη μορφή δανείων για διαρθρωτικά προγράμματα, τα οποία αποτελούν έναν ειδικό τύπο δανείου-πλαισίου. «Αυτός ο τύπος δανείου αποτελεί ένα ευέλικτο και αποτελεσματικό μέσο για τη χρηματοδότηση πολλαπλών έργων σε διάφορους τομείς, όπως αυτά που συγχρηματοδοτούνται από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά Ταμεία για τη στήριξη ολοκληρωμένων σχεδίων εδαφικής ανάπτυξης», λέει ο Fernando Camano, μηχανικός της ΕΤΕπ. «Οι επενδύσεις αυτές αποδίδουν ήδη απτά αποτελέσματα στις τοπικές κοινότητες και στην ευρύτερη περιφέρειά τους».

Οι πρωτοβουλίες μικρής κλίμακας είναι συχνά οι καλύτερες

Τα δάνεια στήριξαν 123 000 έργα μικρής κλίμακας σε ολόκληρη την Ελλάδα, τα οποία αφορούν, μεταξύ άλλων, σχολεία, αρχαιολογικά μουσεία, ξενοδοχεία, τουρισμό, επαγγελματική κατάρτιση, τεχνολογία, έρευνα, περιβαλλοντικά προγράμματα και έργα ύδρευσης, αποχέτευσης και διαχείρισης αποβλήτων. Στήριξαν επίσης τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας.

Το σχολείο στην Κοζάνη αποτελεί ένα από τα πολλά επιτυχημένα έργα που χρηματοδοτήθηκαν από δάνειο-πλαίσιο. Άλλο παράδειγμα είναι ένα νέο σχολείο περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στην Κλειτορία, στη Δυτική Ελλάδα, το οποίο προσφέρει στα παιδιά προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, θερινές κατασκηνώσεις και υπαίθριες δραστηριότητες, όπως ποδηλασία, αναρρίχηση και πεζοπορία.

Η ΕΤΕπ επιδιώκει να επενδύσει περισσότερο στην απασχόληση των νέων και στην καινοτομία. Στην Περιφέρεια Πελοποννήσου, το Πανεπιστήμιο Πατρών είναι γνωστό για τις καινοτόμες ερευνητικές εγκαταστάσεις του. Μέσω δανείου-πλαισίου, η ΕΤΕπ χρηματοδότησε ένα έργο που αφορά ένα εκκολαπτήριο επιχειρήσεων, με τίτλο Ενίσχυση Ελληνικών Τεχνολογικών. Συνεργατικών Σχηματισμών στη Μικροηλεκτρονική, το οποίο θα συμβάλλει στην εμπορική αξιοποίηση ιδεών των φοιτητών. Τα εργαστήρια του Πανεπιστημίου παρέχουν τόσο συνδρομή σε υφιστάμενες επιχειρήσεις όσο και συμβουλές σε άτομα που επιθυμούν να δημιουργήσουν μια νέα επιχείρηση.

Παρόμοιο εκκολαπτήριο δημιουργήθηκε και από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων στη βορειοδυτική Ελλάδα, όπου η ΕΤΕπ χρηματοδότησε την επέκταση του Επιστημονικού και Τεχνολογικού Πάρκου Ηπείρου.

Ένα άλλο έργο που έλαβε στήριξη από την ΕΤΕπ συνέβαλε στο κλείσιμο χωματερών και στη δημιουργία χώρων υγειονομικής ταφής απορριμμάτων. «Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι συνέβαλε στη μετατροπή χωματερών σε δημόσιους κήπους», δήλωσε ο κ. Camano.

Το μεγαλύτερο έργο που χρηματοδοτήθηκε από τα δάνεια-πλαίσια της ΕΤΕπ είναι ο σιδηροδρομικός άξονας ΠΑΘΕ/Π, που περιλαμβάνει τον εκσυγχρονισμό της σιδηροδρομικής γραμμής Πάτρα-Αθήνα-Θεσσαλονίκη-Ειδομένη/Προμαχώνας, έναν σιδηροδρομικό κόμβο στις Αχαρνές, ένα εμπορευματικό κέντρο στο Θριάσιο και τη σιδηροδρομική σύνδεσή του με τον σταθμό εμπορευματοκιβωτίων του Νέου Ικονίου, στον λιμένα του Πειραιώς.

Συνεργασία και εμπειρογνωσία

Όλα αυτά τα έργα έλαβαν βασική χρηματοδότηση από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ. Τη σχετική διαχείριση ανέλαβε ο κ. Γεώργιος Λογοθέτης, Προϊστάμενος Ειδικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Οικονομίας.

Ωστόσο, η χώρα είχε επίσης ανάγκη στήριξης για να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις εθνικής συμμετοχής στη χρηματοδότηση. Το δάνειο για διαρθρωτικά προγράμματα της Τράπεζας επέτρεψε να καλυφθεί αυτό το κενό μέσω της προχρηματοδότησης ενός μέρους των υποχρεώσεων εθνικής συμμετοχής. Από το 2007 η ΕΤΕπ έχει συμπληρώσει τις χρηματοδοτήσεις των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων με δάνεια για διαρθρωτικά προγράμματα συνολικού ύψους άνω των 34 δισ. ευρώ σε ολόκληρη την Ευρώπη.

«Χωρίς τη συνεργασία με την ΕΤΕπ και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, πολλά από αυτά τα έργα θα είχαν αναβληθεί ή και δεν θα ήταν καν δυνατή η υλοποίησή τους», δήλωσε η κ. Νίκη Μπουλαφέντη, η οποία εργαζόταν επίσης στο Υπουργείο Οικονομίας της Ελλάδος.

Τα δάνεια της ΕΤΕπ επιτάχυναν την απορρόφηση των κονδυλίων της ΕΕ και αυτό διευκολύνθηκε χάρη στη συνεργασία της ελληνικής κυβέρνησης. «Διασφαλίζουμε ότι το φάσμα προϊόντων και η εμπειρογνωσία της Τράπεζας είναι διαθέσιμα και έτοιμα για χρήση από τις ελληνικές αρχές. Η τεχνική βοήθεια που παρέχουμε υποστηρίζει την προετοιμασία, υλοποίηση και παρακολούθηση των έργων», λέει ο κ. Χρήστος Κοντογεώργος, υπεύθυνος δανείων στην ΕΤΕπ, ο οποίος ασχολείται επί του παρόντος με τις χρηματοδοτήσεις στην Ελλάδα.

Η εξειδίκευση που έχει αποκτήσει η Τράπεζα  δραστηριοποιούμενη στο πεδίο υλοποίησης των έργων, σε συνδυασμό με την τεχνική βοήθεια, έπαιξαν πολύ σημαντικό ρόλο σε όλα τα στάδια της διαδικασίας. Συνέβαλαν αμφότερες σημαντικά στον προσδιορισμό, την ανάπτυξη και την παρακολούθηση των έργων.

Κατά την αξιολόγηση των έργων είχαν ήδη εντοπιστεί πολυάριθμοι κίνδυνοι και υπήρχαν μεγάλες πιθανότητες αποτυχίας. Η κ. Μπουλαφέντη, χάρη στην εμπειρία της στον τομέα του ελέγχου, συνέβαλε στην κατάρτιση σχεδίου εκτίμησης και μετριασμού των κινδύνων. Αυτό βοήθησε στην επιλογή του δείγματος των έργων που έχρηζαν στενής παρακολούθησης.

Κατά τα έτη 2011 και 2012 η κα Μπουλαφέντη, η κα Αλεξοπούλου και ο κ. Camano, σε συνεργασία με την κα Νάντια Σαμουελιάν και την κα Γεωργία Διαμαντάκου, πραγματοποιούσαν επιτόπιες επισκέψεις σε μηνιαία βάση για επιθεώρηση, αξιολόγηση, διόρθωση, προσδιορισμό των βέλτιστων πρακτικών και άντληση διδαγμάτων. Είναι αλήθεια ότι η ομαδικότητα κάνει θαύματα.